Białołęka to druga pod względem powierzchni dzielnica m.st. Warszawy. Zajmuje 73 km2 w północno-wschodniej części stolicy.
Nieco historii
Białołęka to dawna wieś szlachecka, powstała na prawie chełmińskim, która istnieje od 1425 roku. Od roku 1471 należała do rodziny Gołyńskich i liczyła 18,5 łanów uprawnych (ok. 315 ha). Na początku XVII wieku jej właścicielem był biskup chełmiński Wawrzyniec Gembicki, a w połowie XVII wieku Jan Kazimierz, który darował ją następnie jezuitom. W 1652 roku liczyła ok. 15,5 łanów (ok. 260 ha).
Podczas wojen szwedzkich, w czasie trzydniowej bitwy o Warszawę (1656 r.) Białołęka została spalona. W 1661 roku było tu 38 domów, w 1789 już 63. Wieś należała wówczas do pani Szamockiej, miecznikowej warszawskiej. W dniach 24-25 lutego 1831 roku pod Białołęką, po obu stronach obecnej ulicy Białołęckiej, na północ od ulicy Toruńskiej została stoczona bitwa między armią polską dowodzoną przez gen. Krukowieckiego a korpusem rosyjskim Szachowskiego.
W XIX wieku Białołęka wchodziła w skład gminy Bródno. Na obrzeżach Białołęki stopniowo powstawały nowe osiedla i folwarki: Aleksandrów, Brzeziny, Annopol, Konstantynów, Marywil, Różopole i Ustronie. W 1938 roku Białołęka liczyła około 600 mieszkańców, dzieliła się na Białołękę Dworską i Białołękę Szlachecką. W 1951 roku została przyłączona do Warszawy.
W wyniku nowego podziału administracyjnego stolicy, w 1994 roku, Białołęka dała nazwę nowej gminie Warszawa-Białołęka. Gmina była pod względem powierzchni 3 największą spośród 11 gmin warszawskich, zajmując 15% powierzchni miasta.
Na terenie Białołęki Dworskiej w 1962 roku, w rejonie bocznicy kolejowej odkryto cmentarzysko kultury grobów kloszowych (z około 550-300 r. p.n.e.), gdzie znaleziono m.in. ceramikę, szpilę i kółka metalowe.
W latach 1981-82 w usytuowanym na terenie Białołęki więzieniu powstał ośrodek internowania.
Obecnie
Jest jedna z najmłodszych dzielnic Warszawy, biorąc pod uwagę wiek jej mieszkańców. Około dwie trzecie mieszkańców Białołęki mieszka na osiedlach o charakterze budownictwa wysokiego. Najwięcej mieszkańców liczy obecnie osiedle Nowodwory. Sąsiadują one od południa z Tarchominem, którego budowa rozpoczęła się w latach 70 XX wieku. Oba te osiedla zajmują teren między Wisłą, osią ulicy Modlińskiej a ul. gen. Kuklińskiego. Nadal buduje się tutaj dużo domów wielorodzinnych oraz szeregowych wraz z infrastrukturą towarzyszącą. Coraz więcej osób mieszka w budynkach wielorodzinnych na Żeraniu (okolice ul. Portowej, Kasztanowej, Igrzyskowej i Krzyżówki) oraz na Marcelinie (ul. Marywilska).
Osiedla willowe zajmują północną i północno-wschodnią część dzielnicy (do linii Kanału Żerańskiego). Wśród nich gęściej zabudowane i zaludnione to: Wiśniewo, Henryków, Choszczówka, Płudy i Białołęka Dworska oraz Anecin, Winnica i Buchnik.
Tereny Kątów Grodziskich, Grodziska, Lewandowa, Białołęki, Mańków-Wojdów, Augustówka, Olesina, Kobiałki, Marcelina, Brzezin i Szamocina to obszary o mniejszym zaludnieniu. Tak ogromnego, ładnie położonego obszaru, jaki znajduje się w północno-wschodniej części dzielnicy, graniczącego z Rezerwatem Łęgi Czarnej Strugi, przedzielonego zielonym szlakiem wodnym nad Zalew Zegrzyński i Kanałem Żerańskim nie ma w całej Warszawie. Jednak dzisiaj i one są coraz częściej zabudowywane przez deweloperów niską zabudową mieszkaniowo-usługową. Nowe osiedla wielorodzinne powstają głównie na Kobiałce, Grodzisku i Lewandowie.
Dużo terenów przemysłowo-technicznych znajduje się w południowo-zachodniej części, na osiedlach Stare Świdry, Konstantynów, Różopol, Tarchomin, Annopol, Żerań i Żerań Wschodni. Swoje siedziby mają tutaj m.in. Coca-Cola, Drukarnia AGORA SA, Warszawski Ośrodek Ruchu Drogowego (ul. Odlewnicza). Natomiast na terenie Żerania znajduje się Elektrociepłownia Żerań - druga pod względem ilości wytwarzanego ciepła w Warszawie.
Publikacja "Historia Białołęki i jej dzień dzisiejszy"
Historia Białołęki i jej dzień dzisiejszy.
Redakcja: Andrzej Sołtan. Autorzy zdjęć barwnych: Maciej Czerniewski, Marek Szlawski, Sławomir Wróblewski,
archiwum GOK i Urzędu Gminy Warszawa Białołęka.
Wydawca: Gminny Ośrodek Kultury Warszawa-Białołęka ©.
Warszawa, 2002. ISBN 83-917635-0-1. Nakład: 2000 egz.
